Ελάτε να ταξιδέψουμε, αγαπητοί αναγνώστες, στην Ιερά Κορυφή των Αρκάδων, στο Λύκαιο όρος, στον Όλυμπο της Πελοποννήσου, στην ψηλότερη κορυφή του, τον Προφήτη Ηλία, εκεί όπου λατρευόταν ο Λύκαιος Δίας. Το Λύκαιο όρος (1421μ) βρίσκεται στα σύνορα σχεδόν των νομών Αρκαδίας και Μεσσηνίας, κοντά στη Μεγαλόπολη (30 χιλ.). Οι ντόπιοι το λένε σήμερα και Διαφόρτι δηλαδή «πέρασμα του Διός». Ανηφορίζοντας από τη αρχαία Λυκόσουρα με προορισμό την Ιερό Κορυφή των Αρκάδων, περνώντας μέσα από πυκνή βλάστηση, μετά από μισή ώρα φτάνουμε στον προορισμό μας.
Οι Αρκάδες ισχυρίζονται ότι ο Δίας γεννήθηκε στο Λύκαιο όρος (Στράβωνας 8,348, Καλλ. Υμν. 1,4) , σε μια περιοχή με την ονομασία «Κρητέα» και ανατράφηκε από τρεις ντόπιες Νύμφες, την Αγνώ, την Νέδα και τη Θεισόα. Οι Αρκάδες υποστηρίζουν ότι η Κρήτη, όπου κατά την Κρητική παράδοση ανατράφηκε ο Ζεύς, είναι αυτός ο τόπος και όχι το νησί. Σύμφωνα με τον μύθο οι τρεις Νύμφες έλουσαν το νεογέννητο μωρό σε ένα ποταμό, οποίος από τότε ονομάστηκε Λούσιος και είναι ο παραπόταμος του Αλφειού. Από τη Νύμφη Θεισόα έχει το όνομά της μια πόλη, από τη Νέδα έχει το όνομά του ο ποταμός και από την Αγνώ μια πηγή στο Λύκαιο όρος.
Από μαρτυρία του Παυσανία (VIII, 38, 3-5), μαθαίνουμε ότι η πηγή Αγνώ «παρέχει ίδια ποσότητα νερού χειμώνα καλοκαίρι όπως και ο Ίστρος(Δούναβης). Αν επικρατήσει μακροχρόνια ξηρασία και αρχίσουν να ξεραίνονται τα σπαρτά και τα δέντρα, τότε ο ιερέας του Λύκαιου Δία, αφού προσευχηθεί στο νερό και αφού θυσιάσει σ’ αυτό, ό,τι είναι συνήθεια, ταράσσει την επιφάνεια του νερού με κλαδί βελανιδιάς, χωρίς να το βυθίσει στην πηγή. Μόλις ανακινηθεί το νερό, υψώνονται υδρατμοί σαν ομίχλη που σε λίγο σχηματίζουν σύννεφο. Το σύννεφο προσελκύει και άλλα σύννεφα και προκαλείται βροχή στη γη των Αρκάδων».
Στην πιο ψηλή κορυφή του ιερού βουνού υπήρχε τέμενος του Λύκαιου Δία, στο οποίο δεν επιτρεπόταν να μπουν άνθρωποι. Αν κάποιος παρέβαινε τον κανόνα και έμπαινε μέσα, δεν μπορούσε να ζήση πάνω από ένα χρόνο. Επίσης έλεγαν πως κάθε ζωντανή ύπαρξη που θα βρισκόταν μέσα στο τέμενος, ζώο ή άνθρωπος, δεν έριχνε σκιά.
Φτάνοντας στο ψηλότερο σημείο της κορυφής αντικρίζουμε τον βωμό του Λύκαιου Δία, που αποτελείται από σωρό χώματος. Ο βωμός έχει κωνικό σχήμα, διαμέτρου 30 μέτρων, και έχει δημιουργηθεί τεχνητά από τα υπόλοιπα των θυσιών, γι’ και το χώμα είναι κατάμαυρο, γεμάτο κάρβουνα, λείψανα καμένων οστών ζώων, προβάτων, χοίρων, βοδιών και κατσικιών και πουλιών. Αγναντεύοντας, από την κορυφή του βωμού, προς όλες τις κατευθύνσεις βλέπουμε μπροστά μας όλες τις βουνοκορφές της Πελοποννήσου!
Στην είσοδο του τεμένους, σύμφωνα με την περιγραφή του Παυσανία υπήρχαν δύο ψηλοί κίονες, που η σύλληψη τους και αρχιτεκτονική τους ήταν αριστουργηματική. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως τις βάσεις τους, τις οποίες και μπορούμε να δούμε, σε απόσταση 7 μέτρα η μία από την άλλη. Πάνω τους υπήρχαν δυο επίχρυσοι αετοί με ανοικτά τα φτερά τους, που κοιτούσαν συμβολικά ο ένας προς την ανατολή και ο άλλος προς τη δύση.
Λέγεται ότι, την ώρα της ανατολής, καθώς ο ήλιος αγγίζει πρώτα την λύκαια κορυφή, τα ανοιχτά φτερά των αετών αλληλοφωτιζόμενα πολλαπλασίαζαν το καθρέφτισμα του ήλιου, που έφτανε να αντανακλάται ως τις χαμηλότερες πλαγιές, και μάλιστα κτυπούσε πάνω στο μπρούτζινο άγαλμα του Απόλλωνα, στο ναό του στις Βάσσες, σε απόσταση ευθείας γραμμής πέντε χιλιόμετρων, προς τα δυτικά. Το άγαλμα του Απόλλωνα ήταν τοποθετημένο απέναντι σε τέτοια θέση, έτσι που δέχεται πρώτο την αντανάκλαση του φωτός από τους χρυσούς αετούς, πριν ακόμη το φως του ήλιου φωτίσει όλη την περιοχή, ώστε να σχηματίζεται, γύρω από το κεφάλι του θεού φωτοστέφανο.
Λίγο πιο χαμηλά από την κορυφή, σε ένα οροπέδιο θεϊκής γαλήνης και ομορφιάς, υπάρχουν τα ερείπια του ιερού του Πάνα, ο κατεξοχήν θεός των Αρκάδων, ο ξενώνας, που εκεί έβρισκαν καταφύγιο όλοι οι κατατρεγμένοι, η μεγάλη στοά, ένα κρηναίο οικοδόμημα, το στάδιο και ο ιππόδρομος, στα οποία γίνονταν αθλητικοί και μουσικοί αγώνες, τα Λύκαια, αφιερωμένα στον Δία. Σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να δει τις πέτρες της αφετηρίας. Τα Λύκαια καθιερώθηκαν από το βασιλιά Λυκάονα και τελούνταν μέχρι και τον 2ο αι. μ.Χ κάθε τέσσερα χρόνια. Ο Πίνδαρος αναφέρει ότι τα Λύκαια ήταν η σημαντικότερη γιορτή των Ελλήνων μετά τα Ελευσίνια μυστήρια. Ταυτόχρονα με τα Λύκαια τελούνταν και τα Διάπανα, αγώνες προς τιμήν του Πάνα.
Από το 1973, ο Σύλλογος Άνω Καρυωτών «Λύκαιος Δίας» εισήγαγε το θεσμό των σύγχρονων Λυκαίων, τα οποία τελούνται κάθε τέσσερα χρόνια στο ίδιο σημείο όπου τελούνταν και τα αρχαία Λύκαια.
Η ιερή κορυφή των Αρκάδων είναι ένας τόπος λαμπερός και γεμάτος ενέργεια. Ο ήχος των κουδουνιών των προβάτων, το κελάιδισμα των πουλιών και το ελαφρύ θρόισμα των φύλλων είναι οι μόνοι ήχοι που σπάνε την απέραντη σιωπή του τοπίου. Ο αρχαιολογικός χώρος είναι ελεύθερος και σας περιμένει.