Η Αλληγορία του Σπηλαίου
Πρώτος, μίλησε για το Μάτριξ ο Πλάτων, μέσα από το έργο του “Αλληγορία του Σπηλαίου” ,όπου περιγράφει ένα σύνολο ατόμων που ζουν όλη τους τη ζωή αλυσοδεμένοι στον τοίχο μιας σπηλιάς αντικρίζοντας έναν κενό τοίχο. Οι άνθρωποι αυτοί κοιτούν τις σκιές που σχηματίζονται στον τοίχο από αντικείμενα που περνούν μπροστά, από μία φωτιά πίσω τους και δίνουν ονόματα σε αυτές τις φιγούρες. Οι σκιές αυτές γίνονται η πραγματικότητα των φυλακισμένων. Πρόκειται για μια κατασκευασμένη πραγματικότητα, που απέχει από την αληθινή εικόνα των πραγμάτων. Οι κρατούμενοι του σπηλαίου μην γνωρίζοντας αυτή την πραγματικότητα δεν επιθυμούν καν να φύγουν από τη φυλακή τους, αφού αγνοούν τη δυνατότητα μιας καλύτερης ζωής.
Όμως έρχεται μια στιγμή που ένας από τους κρατούμενους καταφέρνει να σπάσει τα δεσμά του και να βγει έξω από τη σπηλιά. Με έκπληξη και δέος ανακαλύπτει ότι η πραγματικότητά δεν είναι αυτή που νόμιζε. Γυρίζει τότε πίσω στην σπηλιά να το πει στους άλλους, μόνο που αυτοί, εγκλωβισμένοι στην δική τους πραγματικότητα, όχι μόνο δεν τον ακούν, αλλά αυτά που τους λέει, τους φαντάζουν τρελά, τον γελοιοποιούν και στο τέλος τον σκοτώνουν σαν αιρετικό.
Όπως όμως λέει ο Πλάτων, όσοι βγουν από τη σπηλιά και δουν το φως, είναι υποχρεωμένοι, με κάθε κόστος, να μεταφέρουν το φως και στους άλλους που ακόμα πιστεύουν τις σκιές της σπηλιάς.
Οι άνθρωποι δέχονται σαν αλήθεια, αυτό που τους προσφέρεται, το συνηθίζουν και δεν θέλουν να βγουν από την βολή τους, ακόμα και αν είναι βασανιστική. Δεν αντέχουν όλοι το φως, την αλήθεια. Φως είναι η πληροφορία, η γνώση για το μυστήριο της ζωής, η αναζήτηση ανώτερων μορφών ύπαρξης.
Το Matrix
Η κινηματογραφική μεταφορά του σπηλαίου του Πλάτωνα , είναι το Matrix Η ταινία περιγράφει ένα μέλλον στο οποίο ο κόσμος όπως τον ξέρει ο άνθρωπος είναι το Matrix, μια εικονική πραγματικότητα που δημιουργήθηκε και συντηρείται προκειμένου να κατευνάσει, υποτάξει και εκμεταλλευτεί τον ανίδεο ανθρώπινο πληθυσμό. Υπάρχει, όμως κάποιος που αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει και καλείται να αναλάβει την αποστολή της αφύπνισης. Θα πρέπει όμως να διαλέξει. Ο Μορφέας δίνει την επιλογή στον Εκλεκτό να επιλέξει το μπλε χάπι ή το κόκκινο χάπι. Αν έπαιρνε το μπλε χάπι, ο Νίο θα ξεχνούσε τα πάντα, θα επέστρεφε στο Μάτριξ και θα συνέχιζε τη ζωή του σαν να μην είχε συμβεί ποτέ τίποτα. Αν επέλεγε όμως το κόκκινο χάπι, τότε θα αφυπνιζόταν. Και το τίμημα της αφύπνισης ήταν μεγάλο. Το χειρότερο απ’ όλα, ήταν ότι εάν επέλεγε το κόκκινο χάπι, δεν θα μπορούσε ποτέ να επιστρέψει στην προηγούμενη κατάσταση.
Η προσπάθεια του ανθρώπου να καταλάβει την αληθινή μορφή της πραγματικότητας και όχι την κατασκευασμένη προσομοίωση της είναι ο προβληματισμός. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν επιθυμούν καν να φύγουν από τη πραγματικότητα τους, όσο και αν υποφέρουν μέσα σε αυτήν διότι δεν γνωρίζουν ότι υπάρχει καλύτερη ζωή.
Το βλέπουμε κάθε μέρα γύρω μας, το ακούμε μέσα μας, το νιώθουμε, αλλά αρνούμαστε να ελευθερωθούμε.
Κάποιοι έφτιαξαν έναν κόσμο στα μέτρα τους και μας εγκλώβισαν να ζούμε μέσα σε αυτόν. Έναν κόσμο, που όλοι νιώθουμε πως δεν είναι ανθρώπινος, πως είναι σκληρός, κακοποιητικός. Έναν κόσμο που δεν ενώνει τους ανθρώπους, αλλά τους διχάζει, τους οδηγεί κάθε μέρα σε μικρούς πολέμους, που με μαθηματική ακρίβεια φέρνουν και τον μεγάλο πόλεμο. Όλοι εναντίων όλων. Μια κοινωνία σε παρακμή , μια πατρίδα που αφανίζεται.
Τα μοντέλα προς μίμηση είναι ματαιόδοξα, χωρίς ουσία και περιεχόμενο. Όλα γύρω μας, μας καλούν να προσκυνήσουμε το χρήμα , να αποκτήσουμε υλικά αγαθά, να πετύχουμε, να απολαύσουμε τη καλοζωία, Εντωμεταξύ η ζωή παραμένει μια αρένα, ένα καθημερινό πεδίο σύγκρουσης που δημιουργεί συναισθήματα τρόμου , αγωνίας, ανασφάλειας.
Κάθε φορά λοιπόν, που οι άνθρωποι υποτάσσονται εκούσια από φόβο, που κλείνουν τα μάτια στην αδικία, που παραμένουν σιωπηροί μπροστά στις κατάφορες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, ενδυναμώνουν αυτό το Μάτριξ. Τον ψεύτικο δηλαδή κόσμο, που τους λέει πως έτσι είναι η ζωή, πως η βία και ο φόβος, ο θάνατος, ο πόλεμος και το μίσος, είναι αναπόσπαστα κομμάτια της πραγματικότητας τους. Και δυστυχώς, όπως ακριβώς και οι άνθρωποι στην σπηλιά του Πλάτωνα, το πιστεύουν και δεν βγαίνουν έξω στο φως, έτσι και οι σύγχρονοι άνθρωποι πιστεύουν με ευκολία ότι τους λένε τα ΜΜΕ , οι ειδικοί, οι επιστήμονες και καθησυχάζουν τις συνειδήσεις τους ότι είναι νομοταγείς και υποδειγματικοί πολίτες.
Όταν βρεθεί κάποιος να τους πει πως δεν είναι αυτή η αλήθεια, πως έχουν παραπλανηθεί και υπηρετούν σκοτεινούς άρχοντες, που τρέφονται από την λιγοψυχία τους, που πλουτίζουν από το αίμα τους, και πως μπορούν να τους νικήσουν, αρκεί να σταματήσουν να είναι εθελόδουλοι, τους λένε τρελούς, ονειροπόλους, αιθεροβάμονες, και στρέφονται εναντίον τους. Κάθε φορά που ο φόβος, η απληστία, η διχόνοια, ο ανταγωνισμός που μας τρέφουν, σε επίπεδο ανθρώπων, ή κρατών επικρατεί στο πεδίο, τρέφει και μεγαλώνει τον αρνητικό κόσμο και ισχυροποιεί το 1% των κατοίκων του πλανήτη σε βάρος του 9%. Εμείς τους κάνουμε ισχυρούς, εμείς τους δίνουμε την δύναμη να μας εξουσιάζουν..
Πόσο δύσκολο είναι να σταματήσουμε να τρέφουμε τους άρχοντες του Μάτριξ με τους φόβους μας, να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε θετικά, με αγάπη για τους συνανθρώπους μας, να μοιραζόμαστε τα αγαθά, να δημιουργήσουμε έναν κόσμο ανθρώπινο και φωτεινό;
Μπορούμε να βγούμε από το σκοτεινό Μάτριξ;
Χωρίς να είναι μια εύκολη διαδικασία είναι όμως εφικτή. Ο καθένας μας οφείλει να ανακαλύψει τη φωτεινή πλευρά του, τον πλούσιο εσωτερικό του κόσμο και να καλλιεργήσει τα χαρίσματα που θα του επιτρέψουν να αποκτήσει αντίληψη και διάκριση για να δει την αληθινή πραγματικότητα . Όσο παραμείνουμε σε αυτό το χαμηλό κραδασμικό επίπεδο της πόλωσης της σύγχυσης, της αδιαφορίας της οργής, της σύγκρουσης και του πολέμου ενδυναμώνουμε τη φυλακή μέσα στην οποία βρισκόμαστε. Αποκτούμε το σύνδρομο της Στοκχόλμης, συνηθίζουμε την κακοποίηση μας ως τη μόνη κατάσταση που νιώθουμε οικεία και δεν θέλουμε να αποκοπούμε από τον δήμιο μας.
Ωστόσο, αν ο άνθρωπος μπορέσει να δραπετεύσει από τους προσωπικούς του δαίμονες, απαλλαχτεί από τις αγκυλώσεις του, και τη σκλαβιά του, θα έβρισκε ένα κόσμο μιας ανώτερης πραγματικότητας από αυτή που ήξερε πάντα, ένα κόσμο που θα του επέτρεπε να αυτοπραγματωθεί και να ευδαιμονήσει.
Πλησιάζει η μέρα που θα κληθείς να διαλέξεις ανάμεσα στο μπλε ή το κόκκινο χάπι. Είσαι έτοιμος;
Έλενα Καράμπελα
