H Εικονική πραγματικότητα μπορεί να αντικαταστήσει την πραγματική ζωή;
Έχουν δοθεί αρκετοί ορισμοί για την έννοια της εικονικής πραγματικότητας (Virtual Reality) από την εποχή που ο εμπνευστής του όρου, Jaron Lanier την εισήγαγε το 1989. Οι περισσότεροι συγκλίνουν στο ότι πρόκειται για την εξομοίωση ενός πραγματικού ή φανταστικού περιβάλλοντος, το οποίο μπορεί να βιώσει ο χρήστης σε πραγματικό χρόνο και σε τρεις διαστάσεις, ενώ υπό προϋποθέσεις έχει δυνατότητα να αλληλεπιδράσει με αυτό, να κινηθεί εντός του και να βιώσει παράλληλες και σύγχρονες εμπειρίες αξιοποιώντας και άλλες αισθήσεις πλην της όρασης.
Αν θέλαμε να το υπερ-απλουστεύσουμε, θα λέγαμε ότι η τεχνολογία VR «ξεγελά» τον εγκέφαλο, μέσω της ειδικής επεξεργασίας και παρουσίασης πληροφοριών από το περιβάλλον, προκειμένου να αλλάξει την αντίληψή μας για την πραγματικότητα. Ή καλύτερα, να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση μεταφοράς σε μια εκδοχή της πραγματικότητας που δεν υπάρχει αληθινά, αλλά ο εγκέφαλος προσλαμβάνει ως πραγματική. Το πόσο πειστική είναι αυτή η αίσθηση, αποτελεί το βασικό κριτήριο επιτυχίας της εμπειρίας. Γιατί, μεταξύ μας, ο λόγος που η τεχνολογία έμεινε τόσα χρόνια σε νηπιακό επίπεδο ήταν ότι δεν υπήρξε αρκετά πειστική. Όλα δείχνουν ότι πλέον αυτό έχει αλλάξει.
Οι περισσότεροι θεωρούν ότι η εικονική πραγματικότητα αρχίζει και τελειώνει στον ψυχαγωγικό τομέα. Πράγματι, η εμπειρία ενός παιχνιδιού σε περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας είναι τόσο συγκλονιστική για τον χρήστη, που δύσκολα μετά επανέρχεται στη φυσική του κατάσταση. Το ίδιο εν πολλοίς ισχύει και για τα βίντεο εικονικής πραγματικότητας (ντοκιμαντέρ, συναυλίες, αλλά και ολοκληρωμένες ταινίες), τα οποία εφόσον είναι καλογυρισμένα και πειστικά, δημιουργούν στον θεατή τη ρεαλιστική αίσθηση της μεταφοράς στον χώρο που βλέπει στις οθόνες του headset του.
Η τεχνολογία virtual μπορεί να αξιοποιηθεί σε δεκάδες πτυχές της καθημερινότητας: από την ιατρική και την επιστημονική έρευνα, μέχρι τον αθλητισμό και την αρχιτεκτονική. Οι πρακτικές εφαρμογές του VR αγγίζουν πολλούς κλάδους, στους οποίους είναι πολύ επικίνδυνο, ακριβό ή απλώς ανέφικτο να δοκιμάσεις κάτι στον πραγματικό κόσμο.
Ο virtual reality τουρισμός, για παράδειγμα, αποτελεί ιδανικό πεδίο. Σκεφτείτε για παράδειγμα πόσο διαφορετική θα ήταν η εμπειρία των διακοπών αν μπορούσατε να τις απολαμβάνετε συνεχώς. Ή φανταστείτε πόσο εύκολο και ταυτόχρονα οικονομικό και ξεκούραστο, θα ήταν αν μπορούσατε να επισκεφθείτε από την άνεση του καναπέ σας ένα μουσείο στη Νέα Υόρκη, έναν ζωολογικό κήπο στο Μπουένος Άιρες, ή μια παραλία στη Γαλλική Πολυνησία.
Η τεχνολογία λοιπόν καλπάζει και ξεπερνά ακόμα και την πιο πλούσια φαντασία. Βρισκόμαστε σε πρωτόγνωρες καταστάσεις που αλλάζουν όλα σε σχέση με τη ζωή που ξέραμε.
Η εποχή της εικονικής πραγματικότητας είναι πράγματι μια συγκλονιστική εξέλιξη για την κοινωνία ή πρόκειται μια νέα μορφή ψυχεδέλειας που επιφέρει ψυχοσωματικές και πνευματικές επιπτώσεις στον σύγχρονο άνθρωπο ;
Οι νέες τεχνολογίες εκτός από τις εφαρμογές σε επίπεδο φυσικής ιατρικής και πολλών άλλων επιστημόνων, επηρεάζουν όλες τις πτυχές της ζωής μας. Η μερίδα του λέοντος, βέβαια ανήκει στην ψυχαγωγία και αφορά τις νεαρές ηλικίες.
Πριν χαθούμε στους παραισθησιογόνους κόσμους της εικονικής πραγματικότητας ας αναλογιστούμε ότι το μυαλό σκέφτεται και λειτουργεί εντελώς διαφορετικά απ’ ότι το σώμα. Το αποτέλεσμα αυτής της ψυχοσωματικής αντίφασης μπορεί να μην φανεί την δεδομένη στιγμή, όμως σίγουρα αν συνεχίσουμε να βιώνουμε στην εν λόγω αντίφαση για πολύ ώρα, ο οργανισμός θα αναγκαστεί να αντιδράσει μέσα από έντονο πονοκέφαλο, ναυτία, μέχρι λιποθυμία και οπτικές παρενέργειες. Η επαναφορά μπορεί να αποδειχτεί μια επώδυνη κατάσταση. Ακόμα , μέσα από αυτή τη διαδικασία ατονεί το πνεύμα, η κριτική σκέψη, αλλά και το ίδιο το σώμα. Περιορίζονται οι συναναστροφές , οι σχέσεις γίνονται δύσκολες και οι επαφές όλο και πιο αραιές. Υπάρχει μια μοναξιά , μια απομόνωση , και εμφανίζονται τα ίδια χαρακτηριστικά που ένας εξαρτημένος αποζητά την ουσία εκείνη που θα του επιτρέψει να δραπετεύσει από μια πραγματικότητα που του προκαλεί, άγχος, ανασφάλεια, αγωνία.
Επιπλέον, τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με την πραγματικότητα, με το βίωμα του ταξιδιώτη που βρίσκεται στο φυσικό χώρο που νιώθει την αύρα της θάλασσας , που αποκτά εμπειρίες, που γεμίζει από εικόνες, χρώματα , συναισθήματα. Η εικονική πραγματικότητα όσο και να μοιάζει του πρωτοτύπου είναι μια ψεύτικη πραγματικότητα όπως ψεύτικος έγινε και ο κόσμος που ζούμε. Ήδη μπερδεύουμε την αλήθεια και το ψέμα, ήδη η πληροφόρηση πάει χέρι χέρι με την παραπληροφόρηση, ήδη το νοσηρό προβάλλεται ως υγιές και το λάθος ως σωστό. Ίσως η σύγχυση που διακατέχει την κοινωνία μας ήταν μια βασική προϋπόθεση για να υιοθετήσουμε την εικονική πραγματικότητα , αφού ο κόσμος μας κατέληξε να γίνει ένα εχθρικό για τον άνθρωπο περιβάλλον , οπότε κάθε απόδραση από αυτόν είναι μια διέξοδος, μια λύση.
