Στα πανάρχαια χρόνια τα φυσικά φαινόμενα όπως ο κεραυνός, η αστραπή και άλλα, σε συνδυασμό με τα ουράνια σώματα ήλιο, σελήνη και τα χιλιάδες άστρα στο στερέωμα γέμισαν αρχικά τις καρδιές των ανθρώπων με δέος και φόβο, μ’ αποτέλεσα να τα θεοποιήσει και μερικά από αυτά να τα λατρέψει στην προσπάθειά του να τα εξευμενίσει και να τα κάνει φιλικά προς αυτόν.
Με το πέρασμα όμως του χρόνου ο φόβος ξεπεράστηκε και έδωσε τη θέση του σε ένα απέραντο σεβασμό. Θαυμασμό και αγάπη για αυτόν τον μακρινό και άγνωστο κόσμο του στερεώματος. Μη μπορώντας, όμως, η ανθρώπινη νόηση να δώσει λογικά ικανοποιητικές εξηγήσεις, όσον αφορά την ύπαρξη και τα φαινόμενα του μαγικού αυτού κόσμου, τα συνέδεσε, μέσα από ποικίλους και θαυμαστούς μύθους, με φιλικά κι αγαπημένα πρόσωπα ή θεούς και ήρωες, που η παράδοση τους ήθελε αθάνατους και κραταιούς να ελέγχουν και να κατευθύνουν τις τύχες των ανθρώπων από ψηλά.
Τα άστρα πάνω στον ουρανό σχηματίζουν μεταξύ τους, αν τα ενώσουμε με νοητικές γραμμές, διάφορα γεωμετρικά σχήματα, όπως τρίγωνα, τετράπλευρα, πολύγωνα και σταυρούς. Όλα αυτά τα ευδιάκριτα συμπλέγματα των άστρων ονομάζονται αστερισμοί, που η πλούσια ελληνική μυθολογία τους συνέδεσε με την ύπαρξη θεών, ηρώων, ζώων και πραγμάτων.
Και επειδή η Ελληνική Μυθολογία είναι γραμμένη και στον ουρανό θα ξεκινήσουμε ένα ταξίδι στο ουράνιο στερέωμα αναζητώντας μύθους και αστερισμούς. Η αρχή του ταξιδιού μας θα είναι οι αστερισμοί της Μεγάλης και της Μικρής Άρκτου.
Αν κοιτάξουμε το βράδυ προς τον βορρά θα βρούμε εύκολα τον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου. Αποτελείται από 138 αστέρια. Από αυτά τα επτά είναι λαμπρότερα, που αν τα ενώσουμε με νοητές γραμμές σχηματίζουν ένα σχήμα σαν κατσαρόλα. Από αυτά τα τέσσερα σχηματίζουν ένα τετράπλευρο σχήμα, το σώμα της Άρκτου, και τα υπόλοιπα τρία την ουρά της.
Ο αστερισμός της Μικρής Άρκτου περιλαμβάνει 23 αστέρια και τα πιο λαμπρά είναι επτά. Και αυτά αν τα ενώσουμε με νοητές γραμμές θα μας φτιάξουν μια κατσαρόλα όπως η Μεγάλη Άρκτος αλλά πιο μικρή.
Κατά την ελληνική Μυθολογία, η νύμφη Καλλιστώ ήταν η μονάκριβη κόρη του Λυκάονα, βασιλιά της Αρκαδίας με τους 50 γιους. Την Καλλιστώ ερωτεύτηκε ο Δίας και έκανε μαζί της έναν γιο, τον Αρκάδα, περίφημος κυνηγός και γενάρχης των Αρκάδων. Η παράνομη αυτή σχέση προκάλεσε, όπως ήταν επόμενο, τη ζήλια και την οργή της Ήρας. Έτσι για να την εκδικηθεί μεταμόρφωσε την πεντάμορφη Καλλιστώ σε αρκούδα.
Η κακομοίρα η Καλλιστώ, μεταμορφωμένη σε αρκούδα περιφερόταν στα πυκνά δάση της Αρκαδίας, ώσπου κάποτε συνάντησε, παλικάρι πια, το γιο της τον Αρκάδα, που κυνηγούσε άγρια ζώα στο δάσος. Η Καλλιστώ επηρεασμένη από τη μητρική της αγάπη και ξεχνώντας πως ήταν αρκούδα έτρεξε να τον αγκαλιάσει. Ο Αρκάδας όμως, όπως ήταν επόμενο δεν αναγνώρισε τη μάνα του. Βλέποντας την Αρκούδα να του επιτίθεται, σήκωσε το δόρυ του να τη σκοτώσει. Ο πανταχού παρών Δίας για να προλάβει τη μητροκτονία, μεταμόρφωσε τον Αρκάδα σε Άρκτο. Μόνο τότε το μικρό αρκουδάκι αναγνώρισε τη μάνα του και έτρεξε χαρούμενο να κυλιστεί στα πόδια της.
Ο παντοδύναμος Δίας για να τους γλυτώσει μια και καλή από την Ήρα, έστειλε και τους δυο μαζί στον ουρανό και τους έκανε αστερισμού, για να χαίρονται αιώνια τις νύχτες ο ένας κοντά στον άλλο. Η μητέρα έγινε ο αστερισμός της Μεγάλης Άρκτου, η κορωνίδα του βόρειου ημισφαιρίου του ουρανού και ο γιος της, ο Αρκάδας, ο αστερισμός της Μικρής Άρκτου.
Η ζήλια, όμως, της Ήρας δεν σταμάτησε εδώ . Αφού έκανε μια ζωηρή σκηνή ζηλοτυπίας στον Δία, θυμωμένη πολύ από τη μεγάλη τιμή που έκανε στη φίλη του και στο γιο τους, έστειλε τη Θέτιδα να διατάξει τον Ωκεανό, να μην επιτρέπει στις δύο αρκούδες, να κατεβαίνουν στα νερά του για να φρεσκάρονται και να λούζονται. Και πραγματικά οι δύο αυτοί αστερισμοί ουδέποτε δύουν, ουδέποτε κατεβαίνουν κάτω από τον ορίζοντα, ουδέποτε εισέρχονται στα νερά του Ωκεανού.
Βασιλική Νιαβή
