Με ματωμένα χέρια εταιρείες κολοσσοί, λανσάρονται ως μεγάλοι ευεργέτες της ανθρωπότητας, μέσα από ένα προφίλ μεγάλης κοινωνικής ευαισθησίας και ευθύνης με σκοπό να συμβάλλουν στην εξάλειψη των ανισοτήτων και στο κτίσιμο μιας σχέσης εμπιστοσύνης με τον καταναλωτή,.\
Αναφερόμαστε σε τεράστιες εταιρείες από τις οποίες αγοράζουμε αγαθά. Είναι αυτές που κατέχουν ουσιαστικά τον μισό κόσμο, είναι αυτές που επιβάλλουν τους κανόνες στη παγκόσμια σκακιέρα που εμείς πιστά ακολουθήσουμε.
Είναι αναμφισβήτητο ότι η επιτυχία των πολυεθνικών αυτών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην στοχευμένη διαφήμιση και στο ότι βάζουν τα κέρδη τους πάνω από τους ανθρώπους, όπως επίσης είναι αλήθεια ότι καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα των εργαζομένων. Είναι κοινό μυστικό ότι αδιαφορούν για τη διατάραξη του οικοσυστήματος και τη ρύπανση του περιβάλλοντος. Και το χειρότερο είναι ότι ξεφεύγουν για το κακό που προκαλούν αφού φροντίζουν μέσα από τις αγαθοεργίες να ρίχνουν στάχτη στα μάτια. Πολύ συχνά οι κυβερνήσεις είτε ξέρουν και σιωπούν , άλλωστε « κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει» ή σκοντάφτουν στις υπόγειες διαδρομές των χορηγιών, των συμφερόντων .
Nestle: The Dark Side of Chocolate
Η Nestle , η μεγαλύτερη εταιρεία τροφίμων και ποτών στον κόσμο, έχει αντιμετωπίσει έντονη κριτική για τις ανήθικες πρακτικές της. Το 2020, η εταιρεία αποκάλυψε δημόσια ότι εντόπισε 18.283 παιδιά που εργάζονται στις αλυσίδες εφοδιασμού του κακάο της , σημειώνοντας αύξηση 14% από το προηγούμενο έτος. Επιπλέον, είναι ένοχη για την ενεργή προώθηση βλαβερής βρεφικής σκόνης έναντι του μητρικού γάλακτος που προωθούσε σε χώρες του Τρίτου Κόσμου με τραγικό απολογισμό τον θάνατο εκατομμυρίων μικρών παιδιών.
Η Nestlé είναι μια σκοτεινή εταιρεία που χρησιμοποιεί επικίνδυνες μεθόδους Με διαφήμιση του τύπου «καλή διατροφή καλύτερη υγεία», με καμπάνιες τύπου «νοιάζομαι» διατυμπανίζει ότι ο σκοπό της είναι να ενισχύσει την ποιότητα της ζωής και να συνεισφέρει στη δημιουργία ενός πιο υγιούς μέλλοντος. Η ίδια εταιρεία έχει στο ενεργητικό της αμέτρητες καταγγελίες γιατί 6 στα 10 τρόφιμα και ποτά που παράγει δεν πληρούν «τα αναγνωρισμένα κριτήρια υγείας»
Σύμφωνα με καταγγελίες η Nestlé δεν πουλά το εκλεκτό νερό πηγής, Perrier, Vittel, Hépar και Contrex, όπως υποστηρίζει. Όπως αποδείχθηκε, εμφιάλωσε νερό βρύσης στη Γαλλία ή απολύμανε μολυσμένο μεταλλικό νερό χρησιμοποιώντας παράνομες μεθόδους και το πουλούσε ως καθαρό νερό πηγής.
Η παραδοχή αυτή καταγράφεται σε εσωτερικό έγγραφο της εταιρείας, το οποίο δημοσίευσε οι Financial Times.
Η εξωφρενική σφαγή 50 ιθαγενών Guarani-Kaoiwá στο Caarapó δείχνει πως η κυβέρνηση της Βραζιλίας θέτει τα κέρδη των πολυεθνικών επιχειρήσεων πάνω από τα δικαιώματα των ιθαγενών πληθυσμών. Πάνω από τα πτώματα των Guarani-Kaoiwá εταιρίες, όπως οι Monsanto και Bayer, οικειοποιούνται της γης των ιθαγενών και την καταστρέφουν μέσω έντονης μονοκαλλιέργειας σόγιας και ζαχαροκάλαμου..
Στην ίδια χώρα, τα παιδιά ηλικίας κάτω των έξι ετών συχνά εργάζονται 8 έως 10 ώρες την ημέρα και εκτίθενται στους πολλούς κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια της συλλογής και επεξεργασίας του καφέ, από επικίνδυνα επίπεδα έκθεσης στον ήλιο και τραυματισμούς, μέχρι δηλητηρίαση από επαφή με αγροχημικά.
Στην Ακτή Ελεφαντοστού παράγεται το 43% της παγκόσμιας παραγωγής κόκκων κακάο. Πρόσφατα η Διεθνής Ένωση Εργασίας αποκάλυψε τη χρήση παιδικής εργασίας στα αγροκτήματα παραγωγής κακάο στην Ακτή του Ελεφαντοστού και κατήγγειλε επίσης την παιδική κακοποίηση στα αγροκτήματα αυτά. Aρκετά παιδιά κρατούνται παρά την θέλησή τους, ενώ τα εξαναγκάζουν να εργαστούν και τα ξυλοκοπούν όταν δεν δουλεύουν αρκετά σκληρά ή τα εκμεταλλεύονται σεξουαλικά.
Κατά τη διάρκεια της εργασίας, παιδιά από 4 έως 17 χρονών, χρησιμοποιούν μεγάλα μαχαίρια για να ξεφλουδίζουν τους κορμούς των δέντρων, κουβαλούν σακιά 30 κιλών, ενώ εκτίθενται σε επικίνδυνα χημικά χωρίς καμία προστασία. Αναφέρονται ακόμα φαινόμενα υποσιτισμού.
Όταν γίνονται καταγγελίες στις πολυεθνικές για τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας, συνήθως αυτές ισχυρίζονται άγνοια και ότι μελλοντικά θα αποτελέσει κορυφαία προτεραιότητα η αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών .για την εταιρεία. Απλές υπεκφυγές.
Σύμφωνα με το CNN, όμως αυτές οι εταιρίες αρνούνται να λογοδοτήσουν για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των παιδιών στις αλυσίδες εφοδιασμού τους.
Άλλος ένας μεγάλος ευεργέτης που έχει αποσπάσει σημαντικές διακρίσεις για το κοινωνικό του έργο είναι η Coca-Cola και η Coca-Cola Τρία Έψιλον.
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, το Σύστημα της Coca-Cola στη χώρα μας ξεχώρισε για την κοινωνική συνεισφορά του μέσα από προγράμματα που απαντούν σε ουσιαστικές ανάγκες των νέων και της κοινωνίας και δηλώνουν την ισχυρή του δέσμευση στην προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Το σύστημα της Coca-Cola απέσπασε το βραβείο της κατηγορίας Bravo Environment για το πρόγραμμα «Αποστολή Νερό», το οποίο υλοποιείται τα τελευταία 11 χρόνια, σε συνεργασία με τον διεθνή οργανισμό Global Water Partnership-Mediterranean (GWP-Med) αλλά και τοπικούς φορείς και ΜΚΟ, δίνοντας λύσεις στο φαινόμενο της λειψυδρίας και προστατεύοντας παράλληλα υδροβιότοπους.
Κανείς όμως δεν τόλμησε να αναφέρει ότι η COCA-COLA συνεχίζει να παραβιάζει τα θεμελιώδη δικαιώματα των εργαζομένων στην Αϊτή, την Ινδονησία, την Ιρλανδία και τις ΗΠΑ.
Με σλόγκαν «ο Πλανήτης, οι Άνθρωποι και η Κοινωνία έχουν σημασία» προσπαθούν να αγγίξουν τις ευαίσθητες χορδές μας. Μας πασάρουν «φούμαρα και μεταξωτές κορδέλες» με το να αλληλοβραβεύονται και να αλληλοσυγχαίρονται για τις «ευεργεσίες τους», ενώ έχουν φροντίσει να καλύψουν τις πομπές τους.
Αυτή όμως η μεγαλύτερη εταιρεία αναψυκτικών στον κόσμο είχε κάποτε εκτεθεί ότι χρησιμοποίησε παράνομες παραστρατιωτικές ομάδες για να εκφοβίσει, να απειλήσει και να σκοτώσει τους εργαζομένους της όταν διεκδίκησαν τα δικαιώματα τους. Όπως επίσης η εταιρεία είχε ενεργό συμμετοχή στη βίαιη έξωση των αυτόχθονων κοινοτήτων στη Γουατεμάλα
Τα ψεύτικα τα Λόγια τα μεγάλα .
Χρησιμοποιώντας τις Κατευθυντήριες Αρχές των Ηνωμένων Εθνών, το The Corporate Human Rights Benchmark έχει εντοπίσει πάνω δέκα εταιρείες με ιδιαίτερα τρομακτικά αρχεία για τα ανθρώπινα δικαιώματα και πολλές άλλες για παράνομη κερδοφορία.
Νέο σκάνδαλο για την αυτοκρατορία του Στηβ Τζόμπς, καθώς μια εταιρεία ανεύρεσης ανθρωπίνου δυναμικού στην Κίνα παραποιούσε τα στοιχεία ανήλικων εργαζομένων οι οποίοι απασχολούνταν σε εργοστάσιο που κατασκεύαζε προϊόντα για την Apple.
Nike: Just Don’t Do It
Αν κάποιος, που δεν έχει παρακολουθήσει όσα γίνονται στις ΗΠΑ με τον θάνατο του Αφροαμερικανού George Floyd, η εταιρία αθλητικών ειδών Nike τροποποίησε το περίφημο μήνυμά της «Just Do It», προσπαθώντας να ευαισθητοποιήσει το κοινό και ιδιαίτερα στις Η.Π.Α σε ό,τι αφορά στον ρατσισμό και την αστυνομική καταστολή που βιώνει διαχρονικά η κοινότητα των Αφροαμερικανών. Το «For Once, don’t do it» αποτελεί το motto ενός νέου σποτ, σε μορφή διαμαρτυρίας για τελευταία τραγικά γεγονότα του Black lives matter. Για πρώτη φορά στην ιστορία της λοιπόν, το μεγάλο brand κάνει επίκληση στο συναίσθημα και ζητάει από τον κόσμο να μη γυρίσει την πλάτη του στον ρατσισμό, που αποτελεί τεράστια «πληγή» στην κοινωνική ζωή της χώρας για χρόνια.
Ωστόσο αυτός ο παγκόσμιος γίγαντας στα αθλητικά υποδήματα και ένδυση , η Nike με την βαθιά ευαισθησία, κατηγορείται σταθερά για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων . Ακόμη και στις πρώτες μέρες της, η εταιρεία αποκαλύφθηκε ότι έπαιρνε τα υλικά της από την παιδική εργασία, μερικά ακόμη και 10 ετών. Το περιοδικό Life εξέθεσε τις φρικτές συνθήκες στο εργοστάσιο της Nike το 1996, συμπεριλαμβανομένων των χαμηλών αμοιβών, των πολλών ωρών και των σοβαρών προβλημάτων υγείας που προκαλούνται από τοξικές αναθυμιάσεις. Ωστόσο, αν η Nike συνεχίζει να αντιμετωπίζει νομικά προβλήματα για κακομεταχείριση εργαζομένων, παρά την υπόσχεσή τους να βελτιωθεί , ουσιαστικά δεν άλλαξε ποτέ τακτική.
Walmart: Το υψηλό κόστος των χαμηλών τιμών
Σύμφωνα με το National Employment Law Project, αναφέρεται ότι οι εργαζόμενοι στην εταιρεία πολύ δύσκολα τα βγάζουν πέρα και καταγγέλλουν τους εργοδότες τους για εργασιακό Μεσαίωνα. Οι παραβιάσεις δεν σταματούν εδώ. Είτε πρόκειται για χρήση ειδών διατροφής και παιδικής εργασίας, παραβίαση της εργατικής νομοθεσίας, υποβάθμιση του περιβάλλοντος, καταστροφή συνδικάτων ή διάδοση παραπληροφόρησης, όλες αυτές οι εταιρείες έχουν κατηγορηθεί για μια σειρά ανήθικων πρακτικών.
Το 2011, τα Zάρα υποσχέθηκαν να δώσουν τέλος στις άθλιες συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια τους στη Βραζιλία. Η εταιρία υποχρεώθηκε να πληρώσει πρόστιμο και αποζημιώσεις σε όλους τους υπαλλήλους.
Ας έχουμε παράλληλα υπ’ όψιν μας ότι ο ιδιοκτήτης των Zara, Amancio Ortega είναι ο τρίτος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο με περιουσία που ανέρχεται στα 57 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η ισπανική, λοιπόν, εταιρία ενδυμάτων Zara βρίσκεται υπό το μικροσκόπιο για παιδική εργασία έπειτα από έφοδο των αρχών της Αργεντινής σε εργοστάσιά της στο Μπουένος Άιρες που πραγματοποιήθηκε στις 9 Απριλίου του 2013. Οι αρχές υποστηρίζουν ότι βρήκαν ολόκληρες οικογένειες να ζουν στους τόπους όπου εργάζονταν κάτω από άθλιες συνθήκες..
Τα άτομα αυτά δούλευαν επί 16 ώρες χωρίς διακοπή, από τη δευτέρα μέχρι την παρασκευή χωρίς επαρκή φωτισμό και αερισμό χωρίς το δικαίωμα να βγουν από το εργοστάσιο. Ανάμεσα στους εργαζόμενους, οι περισσότεροι από τους οποίους βολιβιανής καταγωγής , ήταν και πολλά παιδιά.
Η φτώχεια πάντα ήταν μια από τις κύριες αιτίες της παιδικής εργασίας. Για να εξασφαλίσουν τη δική τους επιβίωση και των οικογενειών τους, τα παιδιά εργάζονται στα ορυχεία χρυσού της Τανζανίας, στο Καμερούν ή γυρίζουν όλη μέρα στους δρόμους για να πουλήσουν ένα μπουκαλάκι νερό. Ανήλικοι θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους ως στρατιώτες, για παράδειγμα στο Νότιο Σουδάν. Μικρά παιδιά εργάζονται επίσης στη γεωργία και συχνά αποδέχονται τους χαμηλούς μισθούς που υπαγορεύει η παγκόσμια αγορά.
Είναι οι ίδιες εταιρείες, οι ίδιοι ισχυροί άνθρωποι που εκμεταλλεύονται τα 2/3 του πλανήτη που έρχονται τώρα να μας πείσουν για τα βαθιά ανθρωπιστικά τους αισθήματα και για την περίσσια ευαισθησία τους και καταστρώνουν σχέδια για την εξάλειψη της πείνας και της δυστυχίας που οι ίδιοι διατηρούν και εκμεταλλεύονται!!
Ποια είναι η δική μας ευθύνη;
Πρέπει να βγούμε από τη ζώνη του «αυτοματισμού» και να μπούμε στη ζώνη της «συνειδητότητας» για το τι κάνουμε, τι επιλέγουμε, τι αποφασίζουμε. Είναι η μόνη στάση που μπορούμε να έχουμε αν θέλουμε ένα βιώσιμο μέλλον. Ο τρόπος της σκέψης μας αντανακλάται στον κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε και το αντίστροφο. Με απλά λόγια εάν θέλουμε έναν κόσμο ελευθερίας και δικαιοσύνης για τους εαυτούς μας και τα παιδιά μας, θα πρέπει να σκεφτόμαστε και να πράττουμε σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας με πλήρη δέσμευση στις αξίες της ελευθερίας και της δικαιοσύνης. Έχοντας πλήρη συνείδηση της ευθύνης μας πως όσο αποκλίνουμε από αυτή τη πλήρη δέσμευση, τόσο ο κόσμος μέσα στον οποίο ζούμε θα ρέπει προς την πλευρά της εκμετάλλευσης, του φόβου και της αδικίας. Εναπόκειται σε εμάς ως καταναλωτές να είμαστε ενημερωμένοι. Πρέπει να μποϊκοτάρουμε αυτές τις εταιρείες. Εξάλλου, οι αποφάσεις των αγορών μας έχουν ισχυρό αντίκτυπο στον κόσμο γύρω μας. Σε μια πρόσφατη έρευνα, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ένα επιβλητικό 60% των καταναλωτών θα επέλεγε ένα διαφορετικό προϊόν αν ήξεραν ότι κατασκευάστηκε με κακόβουλα μέσα. Στο χέρι μας είναι να σαμποτάρουμε τις ισχυρές Πολυεθνικές που δίνοντας μεγάλα ποσά στη διαφήμιση κατάφεραν να κάνουν το όνομα της εταιρείας τους brand name.
Είναι καιρός να μην παρασυρόμαστε από τις φανταχτερή εικόνα του κόσμου της αφθονίας που σαν άλλη Σειρήνα μας καλεί στην κατανάλωση αλλά να έχουμε επίγνωση του τρόπου που διαλέγουμε τα προϊόντα που θα αγοράσουμε. Έχουμε χρέος να ενισχύουμε την Ελληνική Οικονομία, το λιανεμπόριο, τους Έλληνες παραγωγούς, τις μικρές επιχειρήσεις, τα μαγαζιά της γειτονιάς ,ακόμα και αν είναι πιο ακριβά , αξίζει, για να μπορέσει η χώρα να παραμείνει όρθια.
«Σωτηρία θα πει να λυτρωθείς απ’ όλους τους σωτήρες· αυτή ‘ναι η ανώτατη λευτεριά, η πιο αψηλή, όπου με δυσκολία αναπνέει ο άνθρωπος. Αντέχεις;» Νίκος Καζαντζάκης.