Ο αστερισμός του Ωρίωνα είναι ορατός από το βόρειο αλλά και από το νότιο ημισφαίριο. Είναι ένα όμορφο τραπέζιο με λαμπρούς αστέρες στις κορυφές του και μια τριάδα αστέρων στο κέντρο του περίπου. Οι δυο πρώτοι είναι οι ώμοι και οι άλλοι δυο τα πόδια του κυνηγού, του ήρωα Ωρίωνα, και τα τρία στη σειρά είναι η μέση του ή μάλλον η ζώνη του χιτώνα του, από την οποία κρέμεται η θήκη του σπαθιού του. Ο Ωρίωνας ανατέλλει το φθινόπωρο, μεσουρανεί το χειμώνα και δύει την άνοιξη. Ονομάζεται και Έσπερος, ο λαός μας αλετροπόδι ή Αλετροπόδα, οι Άραβες Αλ Τζαμπάρ, δηλ. ο γίγαντας.
Το πιο λαμπρό αστέρι του Ωρίων, το α Ωρίωνα, βρίσκεται πάνω αριστερά στο τραπέζιο του αστερισμού. Είναι ο περίφημος Μπετελγκέζ, ένας κόκκινος υπεργίγαντας και είναι 13.758 φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο μας, 20 φορές μεγαλύτερος στη μάζα και 500 φορές στις διαστάσεις. Ο β Ωρίωνας είναι ο Ρίγκελ, άστρο της αριστερής κνήμης.
Ο Απολλόδωρος μας λέει ότι ο γιγαντόσωμος Ωρίων θεωρούνταν γέννημα θρέμμα της γης. Ο Φερεκύδης όμως τον θέλει Βοιωτό, γιος της κόρης του βασιλιά του Ορχομενού Μινύα, Ευρυάλης και του Ποσειδώνα. Από τον πατέρα του πήρε σαν δώρο την ικανότητα να περπατά πάνω στις θάλασσες. Λέγεται ότι η ομορφιά του θάμπωσε τον πατέρα του Ποσειδώνα, ο οποίος του έβγαλε τα μάτια. Το φως του το ξαναείδε από την αγαπημένη του Αυγή, τη θεά που έφερνε το πρωινό φως και του έδωσε και το δικό του.
Κατά άλλη εκδοχή ήταν γιος του Υριέα και της Κλονίας. Σε αυτή την εκδοχή, ο Υριέας και η Κλονία δεν είχαν παιδιά. Κάποτε φιλοξένησαν τον Δία, τον Ποσειδώνα και τον Απόλλωνα ή τον Ερμή και έσφαξαν ένα βόδι για χάρη τους. Ευχαριστημένοι οι θεοί τους είπαν να ζητήσουν ό,τι θέλουν και εκείνοι ευχήθηκαν να αποχτήσουν ένα παιδί. Οι θεοί ούρησαν στο δέρμα του βοδιού που είχε θυσιαστεί και το έθαψαν στη γη ή ούρησαν στη γη και από τη Γαία προήλθε ο Ουρίων / Ωρίων, που εύλογα τον αποκαλούσαν τρίπατρον.
Ο Ωρίωνας ήταν περίφημος κυνηγός και υπάρχουν πολλές ιστορίες που συνδέονται με αυτόν και την Άρτεμη. Όμως οι δυο νέοι ερωτεύτηκαν ο ένας τον άλλο. Ο θεός Απόλλωνας όμως για να ματαιώσει την ένωση του θνητού Ωρίωνα με την αδελφή του, τη θεά Άρτεμη, έστειλε ένα τεράστιο σκορπιό που με το κεντρί του θανάτωσε τον άτυχο νέο.
Κατά μια άλλη εκδοχή τον σκορπιό τον έστειλε η Γη, για να τον ταπεινώσει , επειδή καυχιόταν ότι κανένα ζώο δεν ξέφευγε από τα βέλη του. Ο Ωρίωνας και ο Σκορπιός μετά το θάνατό τους έγιναν αστερισμοί από το Δία, που τους έβαλε όμως σε αντίθετα σημεία στον ουρανό, ώστε να μην μπορεί ο ένας να βλάψει τον άλλο. Μερικοί λένε ότι ο Δίας καταστέρισε και το σκυλί του Ωρίωνα και έγινε ο αστερισμός του Κυνός.
Κατά τον Όμηρο, ο Ωρίωνας σκοτώθηκε από τα βέλη της θεάς Άρτεμης, είτε επειδή προσπάθησε να τη βιάσει ή γιατί τον απήγαγε η Ηώ ή Ήρα – για την ομορφιά του, μια και η Άρτεμης δεν ήθελα να ενωθεί ερωτικά μαζί τους.
Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή ο Ωρίων επισκέφτηκε τη Χίο για να την απαλλάξει από τα άγρια θηρία. Εκεί αγάπησε τη Μερόπη, την κόρη του βασιλιά Οινοπίωνα. Ο Οινοπίων όμως δεν τον ήθελε για γαμπρό του, παρά τις πολύτιμες υπηρεσίες του. Τότε ο Ωρίων αποφάσισε να απαγάγει τη Μερόπη. Ο Οινοπίωνας οργίστηκε και προσποιούμενος ότι θα κάνει μεγάλο γλέντι προς τιμή του ήρωα, τον μέθυσε και, την ώρα που αυτός κοιμόταν, τον τύφλωσε και τον παράτησε αβοήθητο στην ακρογιαλιά.
Ο Ωρίων ενώ βρισκόταν σε βαθιά απελπισία από το κακό που είχε πάθει, όταν άκουσε τα σφυροκοπήματα από το χαλκουργείο του Ήφαιστου και οδηγούμενος από αυτά κατόρθωσε να φτάσει στο εργαστήριο του θεού ζητώντας βοήθεια. Ο Ήφαιστος του έδωσε τότε ένα Κύκλωπα, από τους βοηθούς τους, που τον οδήγησε στο Φοίβο – Απόλλωνα, ο οποίος του ξανάδωσε την όραση.
Ο Ωρίων αναφέρεται σε πολλούς αρχαίους ποιητές με διάφορα ονόματα, που είναι παραλλαγές του « Ωρίων», όπως Ωαρίων, Οαρίων, Ουρίων Ορίων. Τον αναφέρουν ο Όμηρος, ο Ησίοδος, ο Ευριπίδης και ο Άρατος. Η ποικιλία των μύθων για τον αστερισμό οφείλεται στο γεγονός ότι από αρχαιοτάτων χρόνων τραβούσε την προσοχή των ανθρώπων , γιατί είναι από τους ωραιότερους και πλουσιότερους σε λαμπρά άστρα αστερισμούς, που δεσπόζει στο βόρειο ουρανό μας.
Βιβλιογραφία:
«Τα άστρα και οι μύθοι τους» Στράτος Θεοδοσίου – Μάνος Δανέζης
«Ουρανογραφία – η ιστορία και η μυθολογία των Αστερισμών» Χαρίτων Τουμπουλίδης
